Jaarverslag 2021 Actualiteit: Inreis en corona
*Om de linken naar ve-nummers of Migratieweb te kunnen gebruiken, dient u ingelogd te zijn op Migratieweb. Heeft u geen toegang dan kunt u een hier een proefaccount aanvragen.
Inreisbeperkingen en vrijstellingen
Evenals in 2020 golden ook in 2021 weer inreisbeperkingen in verband met Covid-19. De tijdelijke beperking van niet-essentiële reizen vanuit derde landen naar de EU die inging op 19 maart 2020 (ve20000906*) gold ook in 2021 nog. Voor vrijstellingen van deze beperkingen zijn Richtsnoeren (ve20003773*) opgesteld door de Europese Commissie. Vanaf 1 juli 2021 is er een uitzondering op dit inreisverbod gemaakt voor volledig gevaccineerden (ve21001978*).
De uitleg van de beperkingen
De beperkingen hebben geleid tot vragen. Zo heeft Gerd Westendorp in A&MR 2021, nr. 1 (ve21000138*) antwoord gegeven op de vraag ‘Kan ik als derdelander ondanks coronamaatregelen mijn geliefde in Nederland bezoeken?’. Zijn antwoord is dat het inreisverbod in principe geldt voor personen die afkomstig zijn uit een land dat niet op de veilige lijst staat en niet is uitgezonderd omdat deze persoon reist voor een essentieel doeleinde. Wel is in sommige gevallen een beroep mogelijk op de Tijdelijke regeling langeafstandsgeliefden (ve20002330*), waarbij o.a. te gelden heeft dat de twee personen een duurzame relatie hebben en zij elkaar voorafgaand aan het inreisverbod minimaal tweemaal fysiek hebben gezien.
Esther Schoneveld heeft in A&MR 2021, nr. 2 (ve21000583*) geschreven over de ingrijpende gevolgen van het inreisverbod. Schoneveld heeft twijfels over de uitzonderingscategorieën en betoogt dat veel visumaanvragen ten onrechte worden afgewezen. De Visadienst legt het inreisverbod en de uitzonderingen erop te strikt uit. Er wordt door de dienst en ook door rechtbanken onvoldoende rekening gehouden met de belangen van de betrokken personen. Zij bepleit uitzonderingen voor eerste- en tweedegraads familieleden van EU-onderdanen of derdelanders met een verblijfsrecht. Dat de IND de vrijstelling van het inreisverbod te strikt uitlegt volgt o.a. uit een uitspraak van de rb Amsterdam, 11 november 2021 (JV 2022/27, ve21003367*). In deze zaak wilde referente, die een hartoperatie moest ondergaan, haar moeder laten overkomen voor bijstand. De IND had de aanvraag om een visum kort verblijf echter afgewezen met een beroep op het gevaar voor de volksgezondheid i.v.m. Covid-19, en familiebezoek wordt niet genoemd in de EU-richtsnoeren (ve20003773*). De rb oordeelt echter dat het in deze casus niet enkel gaat om een familiebezoek, maar voornamelijk om bijstand van de moeder van referente in verband met haar hartoperatie. De zwaarwegende omstandigheden die in de richtsnoeren worden genoemd betreffen gevallen die diep ingrijpen in de persoonlijke levenssfeer. Daarnaast blijkt uit de website van de rijksoverheid, waar de richtsnoeren verder zijn uitgewerkt, dat onder zwaarwegende omstandigheden niet alleen terminale, maar ook ernstige ziektes vallen. De IND had dan ook moeten onderzoeken of geen sprake is van zwaarwegende omstandigheden in de zin van de richtsnoeren dan wel de Nederlandse uitwerking daarvan.
Mvv-vereiste
Ook het feit dat de IND nog lange tijd vast heeft gehouden aan het vereiste om de mvv op te halen in het land van herkomst of bestendig verblijf kan voor problemen zorgen. Esthelle Jansen-Mahfoud (docent vreemdelingenrecht HBO-rechten en eigenaar juridisch adviesbureau vreemdelingenrecht) beschrijft deze in A&MR 2021, nr. 1 (ve21000132*). Uitzonderingen bieden nauwelijks soelaas waardoor veel vreemdelingen niet rechtmatig in Nederland verblijven en zij in een uitzichtloze en stressvolle situatie verkeren. De strikte uitzonderingsregel dient niet het doel van het mvv-vereiste en is daardoor in strijd met het Unierechtelijk evenredigheidsbeginsel. Jansen-Mahfoud beschrijft de situatie van een vreemdeling die reeds in Nederland verblijft en vanuit Nederland een mvv aanvraagt terwijl hij in het bezit was van een visum kort verblijf. Om in aanmerking te komen voor een vrijstelling van het ophalen van de mvv moet hij o.a. de mvv aanvragen vanuit het land van herkomst (of bestendig verblijf) en de beslissing ook aldaar afwachten. Aan dit vereiste voldoet hij echter niet, wat maakt dat de vreemdeling – een man op leeftijd met gezondheidsklachten – terug moet naar zijn land van herkomst, waar op dat moment code rood geldt, en aldaar twee weken moet verblijven om zijn mvv op te halen. Inmiddels heeft de IND het mvv-vereiste tijdelijk versoepeld vanwege Covid-19 (ve21001176*). De IND heeft verschillende signalen ontvangen die duidelijk maken dat mensen door het mvv-vereiste in een lastige positie kunnen komen. Daarom wordt vanaf 16 april 2021 de al in 2020 genomen versoepeling t.a.v. het ophalen van de mvv opnieuw toegepast voor personen die sinds 15 juni 2020 niet terug kunnen reizen naar het land van herkomst maar wiens mvv-aanvraag is ingewilligd terwijl de aanvraag is ingediend in het buitenland of in Nederland. Ook is een tijdelijke maatregel genomen t.a.v. personen met rechtmatig verblijf die in een overmachtssituatie dreigen te geraken.